سدیم ساخارین یک ماده شیرین کننده مصنوعی است که در صنایع متفاوتی همچون غذایی و نوشیدنی به کار می رود. در این مقاله سعی داریم به طور مختصر و مفید به کاربرد سدیم ساخارین در صنایع مختلف بپردازیم. ابندا از خواص فیزیکی و شیمیایی سدیم ساخارین شروع می کنیم و سپس موارد استفاده از این ماده شیمیایی ارزشمند در صنعت را بررسی می کنیم.
سدیم ساخارین اولین قند مصنوعی ای است که برای اولین بار در سال ۱۸۷۹ توسط یک دانشمند شیمیدان به اسم کانستانتین فالبرگ، به صورت کاملا اتفاقی کشف شد.
این ماده که یک ترکیب شیمیایی آلی می باشد، برای اولین بار در دهه ی ۹۰ به عنوان یک ماده ی شیرین کننده ی مصنوعی تجاری برای مواد غذایی و نوشیدنی در بازار توزیع شد. این ترکیب شیمیایی محبوب به دلیل شیرینی بالایی که نسبت به شیرین کننده های طبیعی و قند دارد و همچنین بدون کالری بودن آن و در نتیجه عدم افزایش سطح قند خون، بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد.
البته مصرف طولانی مدت سدیم ساخارین ممکن است باعث ایجاد تهدید هایی برای سلامتی شما همچون، افزایش ریسک بروز سرطان، و برخی اختلالات در سیستم ایمنی و گوارشی شود.
خواص فیزیکی و شیمیایی سدیم ساخارین
این ترکیب شیمیایی دارای ویژگی های فیزیکی و شیمیایی متفاوتی می باشد. از ویژگی های فیزیکی سدیم ساخارین می توان به موارد زیر اشاره کرد؛
- شکل؛ سدیم ساخارین به صورت بلورهای سفید، بدون بو و بی طعم در دمای اتاق و همچنین به صورت پودر تولید می شود.
- پایداری؛ سدیم ساخارین تحت تاثیر نور و حرارت به راحتی تجزیه نمی شود و در دمای اتاق پایدار است.
- شیرینی؛ این ماده بسیار شیرین تر از قند است. به عنوان مثال قدرت شیرینی هر گرم سدیم ساخارین حدودا ۵۰۰ برابر قدرت شیرینی یک گرم قند است.
از ویژگی های شیمیایی سدیم ساخارین می توانیم موارد زیر را لحاظ کنیم؛
- حلالیت؛ این ماده در آب و الکل حل شونده است اما در مواد چربی اینطور نمی باشد.
- ترکیب شیمیایی؛ فرمول شیمیایی سدیم ساخارین C7H4NNaO3S می باشد.
جدول خواص شیمیایی و فیزیکی سدیم ساخازین
فرمول شیمیایی سدیم ساخارین | C7H4NNaO3S |
نام های دیگر | Benzoic sulfimide Ortho sulphobenzamide |
جرم مولکولی | 205.17 g/mol |
چگالی | 0.828 g/cm3 |
دمای ذوب | 228/8–229/7 °C |
| شکل ظاهری | کریستالی، سفید، شبیه شکر بدون بو |
موارد استفاده سدیم ساخارین در صنایع مختلف
سدیم ساخارین که به عنوان یکی از مهم ترین ترکیبات سدیم شناخته می شود، در صنایع مختلف کاربردهای فراوانی دارد. در ادامه ی مطالب برخی از کاربردهای متفاوت و جالب سدیم ساخارین در صنعت را بررسی می کنیم؛
کاربرد سدیم ساخارین در صنعت دارویی
سدیم ساخارین به عنوان یک داروی ضد التهابی غیر استروئیدی، طعم دهنده و پوشاننده داروهای دیگر در این صنعت استفاده می شود. این دارو برای درمان درد و التهابات مفاصل، عضلات، بافت های نرم و حتی کاهش درد در دوران قاعدگی کاربرد دارد.
کاهندگی التهاب و درد در این دارو، عملکردی مشابه آسپیرین دارد. البته در صنعت داروسازی از سدیم ساخارین به عنوان پوشش دهنده مسکن های قوی نیز استفاده می شود. همچنین برای بهبود طعم قرص هایی چون مولتی ویتامین ها یا قرص های جویدنی از این ماده استفاده می کنند.
کاربرد سدیم ساخارین در صنعت غذایی
از سدیم ساخارین به عنوان یک ماده ی شیرین کننده و بدون کالری در برخی از محصولات غذایی مانند نان، کیک، بیسکوئیت، نوشابه و … استفاده می کنند. این ماده به عنوان یک ماده ی افزودنی غذایی قابلیت های گندزدایی، حفظ رطوبت، بهبود خمیر و بهبود عملکرد نان و کیک را دارا می باشد.
استفاده از ساخارین در صنایع شمیایی
- صنعت مواد پاک کننده و شوینده ها: این ترکیب به عنوان یک ماده ی شوینده در شوینده های خانگی و صنعتی به کار می رود. سدیم ساخارین به عنوان یک ماده ی شوینده ی قوی به تمیز کردن و پاک کردن انواع سطوح نیز کمک می کند.
- صنعت رنگ و رزین: از سدیم ساخارین به عنوان یک ماده ی افزودنی در این صنعت استفاده می کنند. این ماده به عنوان یک کاتالیست و پایدارکننده ی ترکیبات شیمیایی در فرآیندهای تولید رنگ های صنعتی و رزین ها عمل می کند.
- صنعت پلاستیک: همچنین این ماده به عنوان یک ماده ی افزودنی در تولید پلاستیک های مختلف مانند پلی پروپلین و پلی استایرن کاربرد دارد. از سدیم ساخارین به عنوان یک ماده ی آنتی اکسیدان و پایدار کننده در فرآیندهای تولید پلاستیک نیز استفاده می شود.
سدیم ساخارین در صنایع دیگر
- صنعت الکترونیک: سدیم ساخارین به عنوان یک ماده ی افزودنی در تولید باتری های لیتیومی به کار می رود. این ماده به عنوان یک ماده ی الکترونیکی در باتری های لیتیومی نیز به کار می رود و برای افزایش عمر و کارایی باتری مفید است.
- صنعت کشاورزی: سدیم ساخارین در تهیه ی برخی آفت کش ها نقش مهمی را ایفا می کند. از این ترکیب در صنعت کشاورزی برای ضدعفونی، تقویت و بهبود گیاهان و کاهش عفونت های آنها استفاده می شود.
عوارض ساخارین در صورت مصرف بیش از حد
سدیم ساخارین هم مانند هر ماده ی دیگری قطعا دارای عوارضی است که در این رابطه می توانیم به موارد زیر توجه داشته باشیم؛
- عوارض گوارشی؛ درد شکم، تهوع، استفراغ، دل درد، اسهال و ترشح اسهال از جمله عوارضی هستند که ممکن است در اثر مصرف بالای سدیم ساخارین ایجاد شوند. این عوارض معمولا در ابتدای مصرف این ماده رخ می دهند و با کاهش دوز یا قطع دارو بهبود می یابد.
- عوارض کلیوی؛ مصرف بیش از اندازه این ماده ممکن است باعت افزایش فشار خون، کاهش عملکرد کلیه و حتی بروز عفونت کلیه شود. برای افرادی که دچار مشکلات کلیوی هستند، توصیه می شود که در مصرف سدیم ساخارین احتیاط کنند.
- عوارض کبدی؛ مصرف بالای سدیم ساخارین می تواند سبب بروز مشکلاتی در کارکرد کبد و باعث افزایش آنزیم های کبدی شود. افرادی که دچار مشکلات کبدی هستند بهتر است سدیم ساخارین را با احتیاط مصرف کنند.
- عوارض قلبی؛ مصرف غیر مجاز سدیم ساخارین می تواند باعث افزایش خطر بروز حملات قلبی و سکته ی مغزی در افراد شود. برای کسانی که دچار مشکلات قلبی هستند، سدیم ساخارین با احتیاط مصرف می شود.
- عوارض حساسیتی؛ برخی افراد ممکن است به این ماده حساسیت داشته باشند و در صورت مصرف آن علائمی مانند آسم، خارش، تورم و آنافیلاکسی بروز بدهند. در صورت بروز هر یک از این علائم باید فوراً به پزشک مراجعه کنید.
- مصرف سدیم ساخارین برای خانم های باردار بدون مضورت با پزشک ممنوع است. در حالت هایی که بارداری تایید می شود، برای مصرف هرگونه دارو باید ابتدا مشورت پزشک و توصیه های وی صورت بگیرد. مطالعات گسترده نشان داده اند که مصرف این دارو در سه ماهه آخر بارداری ممکن است با افزایش خونریزی در مادر و کاهش فعالیت رگ های پیوندی بین مادر و جنین همراه باشد. بنابراین، بهتر است طبق توصیه های پزشک عمل کنید.
و در نهایت
امیدوارم مطالب ارائه شده درباره کاربرد سدیم ساخارین در صنایع، برای شما مفید باشد و دید مناسبی از این ماده شیمیایی ارزشمند در ذهن شما ایجاد کند. برای خرید سدیم ساخارین کافی است با تیم فروش شرکت پیام فناوران هزاره تماس بگیرید. ما تمام مرحله دریافت محصول و پشتیبانی از آن در کنارتان هستیم.
