از کراس کارملوز سدیم (Sodium Croscarmellose) در صنعت استفاده های مختلفی می شود. ما در این مقاله سعی داریم که به کاربرد کراس کارملوز سدیم در صنعت بپردازیم، اما قبل از آن خوب است که با ساختار و خواص این ماده بیشتر آشنا شویم. پس تا انتها همراه ما باشید.
آشنایی با کراس کارملوز سدیم
کراس کارملوز سدیم در واقع یک کربوکسی متیل سلولز سدیم است. این ماده، به صورت یک پودر بدون بو، سفید و خاکستری رنگ است و به راحتی در آب حل می شود. کراس کارملوز سدیم ( Sodium Croscarmellose) یک پلیمر صنعتی است که در دو حالت؛ ترکیب مرطوب و ترکیب گرم قابل استفاده است. این ماده، با کاهش اتصال متقاطع حلالیت در آب، به مواد اجازه می دهد تا همچون یک اسفنج، متورم شوند و چندین برابر وزن خود، آب جذب نمایند. بنابراین، مسیر انحلال و تجزیه دارو را فراهم می نماید. با این وجود، این ماده قدرت حل شدن در استون، تولوئن و اتانول را ندارد.
ساختار کراس کارملوز سدیم
برای تولید کراس کارملوز سدیم ابتدا سلولز خام را در هیدروکسید سدیم می خیساند. سپس با سدیم مونو کلرو استات واکنش نشان داده و سدیم کربوکسی متیل سلولز ساخته می شود. سدیم مونو کلرو استات اضافی به آرامی با اسید گلیکولیک، هیدرولیز می شود و سپس پیوند متقاطع را کاتالیز می کند تا کراس کارملوز سدیم را به وجود آورد. از نظر شیمیایی، این نمک سدیم یک سلولز دارای پیوند متقاطع –o (کربوکسی متیله) است.
مشخصات کراس کارملوز سدیم | به انگلیسی | Sodium Croscarmellose |
| Cas no | 7-65-74811 | |
| Ph | 7-5 | |
| اسامی دیگر | کراس کارملوس سدیم | |
| شکل ظاهری | پودر سفید رنگ | |
| گرید | USP/BP | |
| کشور تولید کننده | چین، هند | |
| عملکرد | واسطه های دارویی و غذایی |
خصوصیات بارز سدیم کراس کارملوز
از خصوصیات و ویژگی های سودمند کراس کارملوز می توان به موارد زیر اشاره نمود:
- حلالیت و جاذب بودن
- امولسیفایر
- حل شدن در دستگاه گوارش
- انحلال و تجزیه مواد مخدر
کاربرد کراس کارملوز سدیم در صنعت داروسازی
همان طور که گفته شد، کراس کارملوس سدیم یک کربوکسی متیل سلولز سدیم است. از این ماده به عنوان یک ابر تجزیه کننده در فرمولاسیون های دارویی استفاده می شود. با توجه به ویژگی های انحلال و تجزیه کنندگی این ماده، فراهمی زیستی (قابلیت جذب) فرمولاسیون های مختلف را بالا می برد. از این پودر برای جلوگیری از چسبندگی اسکار اپیدورال و بافت نرم بعد از جراحی در زیست پزشکی نیز استفاده می شود.
کراس کارملوز سدیم در فرمولاسیون های دارویی نقش فروپاشی قرص در معده را دارد. این ماده، یک افزودنی دارویی بسیار رایج است که توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده تایید شده است. هدف از کاربرد این ماده در بیشتر قرص ها – از جمله مکمل های غذایی- کمک به تجزیه سریع قرص در دستگاه گوارش است.
در صورتی که از یک عامل تجزیه کننده درون قرص استفاده نشود، امکان دارد که قرص با حرکت خیلی آهسته در قسمت اشتباه روده تجزیه شود و یا حتی تجزیه نشود، در نتیجه کارایی و فراهمی زیستی مواد فعال، کاهش می یابد.
نقش سدیم کراس کارملوز در صنایع غذایی
کراس کارملوز سدیم در صنایع غذایی به صورت امولسیفایر کاربرد دارد. این ماده، به عنوان یک حجم دهنده به حفظ و پایداری محصول در آب کمک می کند. همچنین سبب پراکندگی مناسب ماده شیمیایی در حلال (آب) می گردد. با استفاده از این ماده ویسکوزیته بالا در غلظت کم به وجود می آید و طعم غذا را لطیف و نرم می کند. علاوه بر آن، باعث کاهش هم افزایی (تعامل و برهمکنش مواد) مواد غذایی شده و عمر مفید آنها را بالا می برد.
از این ماده جهت کنترل اندازه کریستال در مواد غذایی استفاده می شود و از لایه بندی بین روغن و آب جلوگیری می نماید. در سیستم اسیدی، به کمک این ماده محصولات ضد اسید از ثبات تعلیق خوبی برخوردار می شوند. از کراس کارملوس سدیم در بسیاری از محصولات نظیر بستنی، محصولات لبنی، خمیر، غلات صبحانه و مواد شیرینی پزی استفاده می شود.
کاربرد کراس کارملوز سدیم در صنعت حفاری نفت
یکی دیگر از کاربردهای این ماده در صنعت حفاری نفت است، کراس کارملوز سدیم به عنوان عامل مهمی در بهبود کیفیت گل حفاری است. این ماده به خاطر خاصیت حفظ و کنترل آب از دست رفته در فرمولاسیون گل حفاری قابل استفاده است و میزان بهره وری حفاری را افزایش می دهد. از کراس کارملوس سدیم ویسکوزیته بالا برای ایجاد غلظت و از نوع ویسکوزیته پایین آن به عنوان عاملی در کاهش ضایعات فیلتراسیون محلول حاصل از حفاری نفت، استفاده می شود. به طور کلی، کراس کارملوز سدیم دارای کاربردهایی همچون؛ روان کنندگی، کنترل اتلاف مایع، جذب و نگهداری آب در مخلوط گل حفاری، درزگیری دیواره چاه و نوعی چسب برای تثبیت خاک دیواره چاه در صنعت نفت است.
قوانین استفاده از کراس کارملوز سدیم در مواد غذایی و دارویی
کراس کارملوز سدیم به طور طبیعی از خمیر چوب، پنبه یا ذرت تولید شده است و مصرف آن هیچ خطری ندارد. این ماده توسط سازمان غذا و دارو آمریکا نیز تایید شده است. در اروپا قوانین و مقررات سخت و پیچیده ای جهت استفاده از کراس کارملوس سدیم در مکمل ها و داروها وضع شده است. تنظیم کننده ها نیز این قاعده را بیان نموده اند که اگر این ماده از گیاهان طبیعی گرفته شود، یک محصول جانبی قابل قبول است. با این وجود، در صورتی که در تولید آن از محصولات اصلاح شده ژنتیکی استفاده شده باشد، تولید کننده بایستی اختصار GMO را بر روی برچسب محصول نشان دهد.
اکنون که به پایان مقاله رسیده ایم، امیدواریم از مطالب کراس کارملوز سدیم و کاربردهای صنعتی آن بهره کافی را برده باشید.
