معرفی اسید سیتریک خشک و اسید سیتریک آبدار
امروزه در دنیای شیمی، اسید ها و بازها از جمله عواملی هستند که در طیف گسترده ای از صنایع و فرآوری محصولات به کار گرفته می شوند. از این دو ماده به عنوان مواد اولیه غذایی استفاده می کنند. اسید سیتریک یکی از اسیدهای مهم و پرکاربرد است که در زمینه های مختلف استفاده می شود. ابتدا به سراغ خصوصیات این محصول می رویم و بعد درباره کاربردهای آن صحبت می کنیم.
ویژگی های شیمیایی و فیزیکی اسید سیتریک خشک و آبدار
اسید سیتریک خشک و آبدار دارای خصوصیات فیزیکی و شیمیایی به شرح موارد زیر است:
- اسید سیتریک برای اولین بار در سال 1784 توسط یک محقق سوئدی از آب لیمو گرفته شد .
- اسامی مترادف با اسید سیتریک : سیتریک اسید ، جوهر لیمو ، اسید لیمو ، Citric acid ،tricarboxylic acid ،hydroxypropane،
- یکی از عمده ترین کشورهای تولید کننده آن کشور چین می باشد.
- اسید سیتریک به صورت پودر، درشت، غیر شفاف، بی بو و ترش مزه است.
- اسید سیتریک در 15 درجه سانتیگراد ذوب میشود. اسید سیتریک متبلور را بدون فساد به سهولت میتوان نگهداری کرد.
- این اسید کاربردهای فراوانی دارد، مخصوصاً در رنگرزی الیاف با ترکیب قرمزدانه از آن استفاده میکنند.
- در دمای اتاق اسید سیتریک ، یک پودر کریستالی سفید میباشد که میتواند به دو فرم انهیدروز و مونوهیدرات وجود داشته باشد.
- اسید سیتریک آنهیدروز از کریستالیزه شدن اسید سیتریک در آب گرم ایجاد میشود .
- اسید سیتریک مونوهیدرات از تبلور در آب سرد ایجاد می شود .
- همچنین برای تثبیت یا حفظ داروها و به عنوان ضد عفونی کننده در برابر ویروس ها و باکتری ها استفاده می شود.
- ماهیت اسید سیتریک خشک و آبدار از جوهر لیموی کریستالی بدون رنگ و با طعمی ترش است. شکل بدون آب این ماده شیمیایی در دمای 153 درجه سانتی گراد و مدل آبدار در دمای 135 درجه سانتیگراد ذوب خواهد شد.
- معمولا سیترات ها را تحت عنوان بافر های کاربردی جهت کنترل PH می شناسند. قدرت ترکیب سیترات با نمک های فلزی به واسطه یون هایش بسیار بالا است. مهم ترین این یون ها شامل؛ سیترات کلسیم و یا به عبارتی جوهر لیمو است.
- شکل فیزیکی اسید سیتریک، پودر کریستالی سفید رنگ است. نوع بی آب و خشک اسید سیتریک در اثر تبلور با آب گرم به وجود آمده و نوع آبدار آن نیز در اثر تبلور در آب سرد تشکیل شده است.
- تجزیه اسید سیتریک آبدار در دمای 175 اتفاق می افتد در حالی که سیتریک اسید خشک در دمای 47 درجه تجزیه خواهد شد.
نام ماده به انگلیسی | Citric acid | |
نام های دیگر | اسانس لیمو، اسید تری کربوکسیلیک، هیدروکسی پروسپان | |
انواع | اسید سیتریک خشک (اسید سیتریک آنهیدرات) اسید سیتریک آبدار (اسید سیتریک مونو هیدرات) | |
اسید سیتریک خشک | اسید سیتریک آبدار | |
فرمول شیمیایی | C6H8O7 | C6H8O7.H2O |
جرم مولکولی | 192.12 g/mol | 210.31 g/mol |
چگالی | 1.66 gr/cm3 | 1. 54 gr/cm3 |
نقطه ذوب | 1530C | 1350C |
ویژگی ظاهری | پودری بی رنگ و بی بو | کریستالی، بی رنگ و بی بو |
کاربرد اسید سیتریک مونو هیدرات و اسید سیتریک آنهیدرات در صنایع مختلف
به برخی از کاربردهای این مواد پر فایده در صنعت می پردازیم:
- از آن جهت پوشش لایه بیرونی آبنبات به شکل پودر سفید استفاده می کنند.
- از آن به عنوان ماده نگهدارنده در تولید سوسیس و کالباس استفاده می شود.
- اسید سیتریک در بالا بردن کیفیت و دوام محصول در صنایع آرد و نان کاربرد دارد.
- از اسید سیتریک در ساخت دسرها، ژله ها، کیک و شیرینی ها، بیسکویت ها، آب نبات ها، شکلات ها، غذاهای کنسرو شده، نوشابه، روغن، مربا و بستنی استفاده می شود.
- درصد قابل توجهی از این ماده در آبلیمو وجود دارد.
- از این ماده شیمیایی در صنایع آرایشی- بهداشتی و دارویی در ساخت نرم کننده ها، پمادها، کرم ها، مواد شوینده و ضد عفونی کننده و ذخیره سازی خون استفاده می شود.
- در صنعت داروسازی از این ماده شیمیایی در جهت ساخت محلول های ضد التهاب نیز به کار گرفته می شود.
منابع غذایی طبیعی اسید سیتریک خشک و اسید سیتریک آبدار
مرکبات و آب آنها بهترین منابع طبیعی اسید سیتریک هستند. نمونه هایی از مرکبات عبارتند از:
لیمو
لیموترش سبز
پرتقال ها
گریپ فروت
نارنگی
میوه های دیگر نیز حاوی اسید سیتریک هستند اما مقادیر کمتری دارند:
آناناس
توت فرنگی
تمشک
کرن بری
گیلاس
گوجه فرنگی ها
فواید و عوارض اسید سیتریک
اسید سیتریک فواید زیر را دارد:
- غذا را حفظ می کند.
- در تازه نگه داشتن طولانی غذا ، محصولات آرایشی و سایر محصولات موثر است .
- اثرات محافظتی در بدن دارد.
- اسید سیتریک مورد استفاده در پزشکی می تواند باکتری ها را از بین ببرد و اسید ادرار را کاهش دهد.
از عوارض جانبی جدی اسید سیتریک می توان به بی حسی یا احساس گنگی ، تورم یا افزایش سریع وزن ، گرفتگی عضلات، ضربان قلب سریع یا آهسته ، گیجی یا تغییرات خلقی ، مدفوع خونی ، معده درد شدید ، اسهال و تشنج اشاره کرد.
شرکت بازرگانی پیام فناوران هزاره، یکی از برترین تامین کنندگان مواد اولیه مورد نیاز صنایع غذایی، دارویی و آرایش- بهداشتی به شمار می آید. اسید سیتریک آبدار و خشک تامین شده از کشور چین وارد می شود و در بسته های 25 کیلویی به فروش می رسد.